Godfried Danneels is overleden. Danneels was dertig jaar aartsbisschop van België en als dusdanig ook het gezicht van de katholieke kerk in ons land. Hij stond bekend om zijn progressieve uitspraken en stond in hoog aanzien, zowel binnen als buiten de Kerk.

Tot in 2010 het pedofilieschandaal rond de Brugse bisschop Roger Vangheluwe uitbrak en zijn imago van onkreukbaarheid een flinke deuk kreeg.

Godfried Maria Jules Danneels wordt op 4 juni 1933 geboren als oudste van zes kinderen in een eenvoudig katholiek gezin. Vader is dorpsonderwijzer in Kanegem, moeder zorgt thuis voor de kinderen.

Pijlsnelle carrière

In 1977 wordt hij tot bisschop gewijd en krijgt hij het bisdom Antwerpen onder zijn hoede. Dan gaat het snel. Drie jaar later wordt hij aartsbisschop van het aartsbisdom Mechelen-Brussel en voorzitter van de Belgische bisschoppenconfederatie. Danneels is, wegens zijn verzoenend karakter, een graag geziene en gewaardeerde deelnemer aan bisschoppensynodes.

Tijdens een van zijn werkreizen naar Rome overlijdt zijn moeder. Een zware klap. "Haar dood was emotioneel zeer zwaar voor mij, ze was het dichtste wat ik had op deze wereld."

Misbruikschandalen

Eind jaren komt er voor de eerste keer een barst in de oerdegelijke reputatie van Danneels wanneer de rechtbank van eerste aanleg in Brussel hem samen met zijn hulpbisschop Paul Lanneau veroordeelt tot het betalen van 500.000 frank schadevergoeding aan zeven slachtoffers van seksueel misbruik door een Brusselse priester.

Lanneau was op de hoogte van de activiteiten van de man en ook Danneels ontving een schriftelijke klacht, maar geen van beiden ondernam iets. De rechter acht de geestelijken "objectief verantwoordelijk" voor de wandaden van de priester – die over een periode van 30 jaar plaatsvonden-, net zoals een werkgever aansprakelijk is voor zijn werknemers. Danneels en Lanneau worden later in beroep vrijgesproken. De zaak is maar het tipje van de ijsberg, zo blijkt enkele jaren later.

Operatie Kelk en ondervraging door de politie

Amper twee maanden later volgt een nieuw dieptepunt wanneer het Brusselse gerecht in het licht van Operatie Kelk binnenvalt op het aartsbisdom Mechelen. De speurders doorzoeken onder meer de crypte van de Sint-Romboutskathedraal, Danneels' kantoor in het aartsbisschoppelijk paleis en bij hem thuis naar bewijzen van schuldig verzuim.

De media volgen de zaak vanop de eerste rij en voor de publieke opinie staat het dan al vast dat de Kerk de misbruikschandalen heeft willen toedekken.

Later raakt bekend dat Danneels 40 brieven van slachtoffers van seksueel misbruik heeft ontvangen maar er niet mee naar het gerecht stapte. Korte tijd later wordt hij zelf tien uur lang ondervraagd door de gerechtelijke politie. Een absoluut dieptepunt. De onderzoeksrechter die de operatie leidt, wordt later door hogere gerechtelijke instanties teruggefloten.

Stilte

Danneels, die doorgaans maar weinig laat merken van zijn gevoelens en daarom ook wel eens de sfinx wordt genoemd, is volgens vertrouwelingen wel degelijk erg geraakt door de gebeurtenissen.

Aan de reportagemaker die hem een jaar lang volgt zegt hij: "Er zijn dingen in het leven waarvan men pijn heeft en waarbij de enige taal om erover te spreken de stilte is, en het dragen."

Nog later zegt hij: "Natuurlijk doet het me iets. Maar je moet het leven nemen zoals het komt. Iedereen, en zeker een bisschop heeft in zijn carrière een Palmzondag, waar ze met palmen zwaaien en Hosanna roepen. En ook een Goede Vrijdag waarop je, bij voorkeur onschuldig, wordt gekruisigd."

De voorbije jaren ging het de gezondheid van Danneels zienderogen achteruit. HIj werd 86. (VRT NWS)